Alman otomotiv devi Volkswagen (VW) ve öteki Avrupalı araba üreticileri birtakım fabrikalarını kapatmayı düşünürken Çinli rakipleri Avrupa’da üretim alanları arıyor.Avrupa araba sanayisi için işler makûs gidiyor. Beklenenden daha az araba satılıyor ve yeni elektrikli modellerin büyük bir kısmı elde kalıyor. Mecburî fabrika kapanışlarıyla karşı karşıya olan yalnızca Volkswagen (VW) değil; Renault ve Fiat da satabileceklerinden çok daha fazla araba üretiyor.

Bloomberg Intelligence tarafından yapılan bir araştırmaya nazaran, BMW, Mercedes, Fiat, Renault ve Volkswagen’in Avrupa’daki her üç fabrikasından biri, talep düşüklüğü nedeniyle kapasitesinin altında çalışıyor. Halihazırda birtakım fabrikalar, üretim çizgilerinden çıkabilecek arabaların yarısını bile üretemiyor.

Stellantis Group’un tam elektrikli Fiat 500e’nin üretildiği Torino’daki Mirafiori fabrikasında durum bilhassa vahim. Buradaki üretim, 2024’ün birinci yarısında yüzde 60’tan fazla düştü. Belçika’da ise değerli Q8 e-tron’un üretildiği Audi fabrikası da çöküşün eşiğinde.

Avrupa’nın rakibi Çin

Satış problemleri Fransa’nın kuzeyindeki Douai’de bulunan Renault fabrikasında ve Dresden’deki VW fabrikasında da moralleri bozuyor. Burada üretilen elektrikli arabalar neredeyse hiç alıcı bulamıyor ve üreticiler ziyan ediyor.

ING baş ekonomisti Carsten Brzseski DW’ye yaptığı açıklamada, “Yapısal bir değişimin ortasındayız. Bu yalnızca VW için değil, tüm otomotiv sanayisi için geçerli. Artan elektromobiliteye yönelik bu memleketler arası eğilimin daha fazla rekabete yol açtığını görebiliyoruz” diyor.

Avrupa’nın araba üreticileri üzerindeki baskı, bilhassa de Çin’den gelen baskı giderek artıyor. AB’nin Çin malı elektrikli arabalara uyguladığı cezai gümrük vergilerine karşın, Halk Cumhuriyeti’nden üreticiler AB pazarında kalıcı bir yer edinmeye kararlı.

Geely markasının yanı sıra Lynk & Co, Chery, Great Wall Motor ve BYD gelecekte Avrupa’da kendi fabrikalarında e-otomobil üretmek istiyor.

Araba yöneticileri başarısız mı oldu?

Avrupalı araba üreticileri elektromobiliteye geçiş konusunda neden bu kadar zorlanıyor? Yöneticiler Çin’deki meslektaşlarının aksine treni kaçırdılar mı?

Carsten Brzeski kesimin birebir anda pek çok sıkıntıyla çaba ettiğini söylüyor. Otomotiv dalında daha güçlü memleketler arası rekabet ve Avrupalılar ortasında daha düşük rekabet gücü üzere birçok sorun bir ortaya geliyor.

Münih’teki Ifo Enstitüsü’nün uzun yıllardır başkanlığını yürüten Hans-Werner Sinn, DW ile yaptığı söyleşide bunu bir idare başarısızlığı olarak görmüyor: “Örneğin Volkswagen ya da başkalarının pazardaki eğilimi kaçırdığını söyleyemeyiz. Daha fazla Avrupalı siyasetçiler, Çin’in bu alanda süratli ve kararlı hareket ettiğini idrak edemediler. Bu tahminen bir eksiklik olabilir.”

“Yeşil Anlaşma” ismi verilen mutabakatın 2035’ten itibaren AB’de içten yanmalı motorların yasaklanmasının ve giderek daha katı hale gelen emisyon standartlarının kısa müddet içinde piyasa maddelerini radikal biçimde geçersiz kıldığını ve bölümü siyasi güdümlü bir dönüşüm rotasına soktuğunu belirten Sinn, bir rota düzeltmesi yapılmaması halinde kaybedenin Avrupa olacağını savunuyor.

Sinn’e nazaran, Çin ve Fransa’da e-otomobil üretiminin artması, Alman otomotiv üreticilerinin içten yanmalı motorlardaki teknolojik hakimiyetini kırmak için bir fırsat olarak görüldü. Lakin Fransa ve İtalya üzere ülkeler de mevzuyu yine sorgulamaya başladı. Zira elektromobiliteye yönelik radikal değişimden en çok Çinlilerin yarar sağladığını fark ettiler.

Carsten Brzeski, siyasetçilerin çizdiği zigzagların da bu belirsizliklerde tesirli olduğunu söylüyor: “İçten yanmalı motor artık ne olacak? Kalacak mı kalmayacak mı? Ne vakit evreli olarak kaldırılacak? Mühlet tekrar uzatılacak mı uzatılmayacak mı? Bu belirsizliklere ek olarak Alman hükümetinin, 2023 sonunda e-otomobil teşvik primini kaldırmaya kararı da yaraya tuz biber ekti. Bu durumda e-araçların, üreticilerin elinde kalmasına şaşırmamak gerekiyor.” Refah tehlikeye girecek

ING baş ekonomisti Brzeski’ye nazaran, Almanya ve Avrupa’da otomotiv sanayisinde yaşanacak muhtemel bir gerilemenin, mevcut refahı da tehlikeye atacağına kuşku yok. Yalnızca Almanya’da araba sanayisi, tedarikçiler, yan sanayi ve dolaylı olarak otomobil üreticileriyle iş yapan öteki tüm şirketlerle birlikte ekonomik çıktının yüzde yedi ila sekizini oluşturuyor.

Uluslararası iklim kulübü çağrısı

Münihli ekonomist Sinn’in aklında, Almanya Başbakanı Olaf Scholz tarafından önerildiği üzere, en büyük CO2 salınımcılarından oluşan bir “iklim kulübü” var. Çin, Hindistan, Brezilya, ABD ve AB üzere tüm büyük oyuncuların, fosil yakıt üretimini ve kullanımını sonlandırması gerekecek. Sinn, Nobel ödüllü ABD’li ekonomist William Nordhaus tarafından ortaya atılan bu fikrin, aslında iklime yardımcı olabileceğine inanıyor ve ekliyor: “Bunun dışındaki her şey, piyasa iktisadına gerçekte ilişkin olmayan karanlık bir merkezi planlama siyaseti olacaktır.”

Tüm ekonomiyi iklim ve etraf müdafaasına tabi kılan “Yeşil Anlaşma” ya da “taksonomi” üzere AB planları temelde âlâ niyetli görünüyor. Lakin bu planlar, piyasa kanunlarını geçersiz kılacağı için refahı baltalama riski taşıyor. Sinn, bir ekonomist olarak bunu “felaket senaryosu” olarak gördüğünü belirtiyor: “Ekonomiyi nihayetinde bu biçimde mahvedebilirsiniz. Bu yanılgıdan hemen U dönüşü yapılmasını tavsiye ediyorum.”

Amaç siyasetçi ve sendikalara baskı mı?

Hannover’deki KOBİ’ler için Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu’ndan (FHM) Frank Schwope nispeten daha rahat: “Gerçek şu ki, Volkswagen yüksek seviyede net karlar elde ediyor. Örneğin 2023’te 22,6 milyar euroluk rekor bir kara ulaştı. Analistler, bu yıl da 20 milyar euro kar bekliyor. Yani kriz şimdi buraya ulaşmadı lakin gelecekte kendini kesinlikle hissettirecektir.” Sinne’e nazaran VW idaresi, bu nerenle mevcut maaş taleplerini aşağı çekmek ve yeni elektrikli araba teşvik primleri getirilmesini sağlamak için bir “tehdit senaryosu” oluşturup siyasetçi ve sendikacılar üzerinde baskı oluşturmaya çalışıyor.

Satışlardaki düşüş devam ediyor

Frene basan markalardan biri de İtalyan otomotiv devi Fiat oldu. Torino’daki Mirafiori fabrikasında Fiat 500e modelinin üretimi, satışlardaki düşüş nedeniyle bir ay mühletle durduruldu.

Hans-Werner Sinn, araba sanayisindeki mevut tabloyu şöyle özetliyor: “Volkswagen yalnızca erken bir kurban. Yakında buna yenileri eklenecek.”

DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?