İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan Bloomberg HT’nin sorularını yanıtladı.

Bankacılık bölümünün alınan makro ihtiyati tedbirlerden nasıl etkilendiğine ait görüşlerini paylaşan Ortan, A Para Televizyonu tarafından düzenlenen Finansın Geleceği Tepesi’ndeki tabirlerine de açıklık getirdi.

Aran, “Yeni iktisat siyaseti doğrultusunda büyümeyi desteklemek gayesiyle ihracat kredilerimizin hissesini yüzde 12’den yüzde 15’e çıkarttık. Yeni iktisat modelimiz üretimi, ihracatı, yatırımları önceliklendiren bir model ve Türkiye’nin büyürken cari açık vermek üzere kronik problemini çözmek için yola çıkıldı. Büyürken cari açık vermeyen bir ülke olmak yapısal bir dönüşüm ve çok önemli bir yatırım gerektirir. Bankalar da kredi gücünü bu alanda kullanacak. Bu çok netti bizim için. Bu doğrultuda da tüm kredilerimizi bu alana seferber ettik. Bu dönüşümü desteklediğimizi düşünüyorduk. Faiz indirimleri öncesi biz bu alanları çok rahat bir biçimde kredilendirebiliyorduk“ dedi.

Faiz indirimleri ile birlikte, faiz indirimlerinin yan tesiri olan yüksek enflasyonla baş edebilmek için Merkez Bankası’nın makro ihtiyati önlemler kapsamında krediyi sıkılaştırmaya başladığını hatırlatan Ortan “Bu bizim için ne istendiğine dair iletinin biraz karışmasına ve hareket alanımızın daralmasına neden oldu. Öte yandan çok uzun vadeli menkul tesis etme üzere bir durumla karşılaştık.” halinde konuştu.

Aran “Bankalar kendi kredi kapasitelerini daraltmamalı ve bu tarafta kararlar alınmamalı ve bu kararlar gözden geçirilmeli. Öte yandan müşterilerin tasarruf tercihlerine hürmet gösterilmeli. Bilhassa kur muhafazalı mevduatta yüzde 20 üzere bir dönüşüm oranımız var. Bunun üzerine ‘TL/YP istikrarı yüzde elli elli olmazsa şu kadar menkul değer tesis edeceksiniz’ denmesinin ne büyümeye, ne istihdama, ne yatırıma bir yararı yok. Üstelik bizi de bunları desteklemekten alıkoyuyor” diye konuştu.

Aran kelamlarına şöyle devam etti:

“2. Finansın Geleceği Doruğu’nda yaptığım konuşmada, anladığımız siyasetleri desteklemek ismine bankalara da dayanak olunması gerektiği ve bu dayanağın de Merkez Bankası tarafından verilmesi gerektiğini tabir etmiştim. Güya iktisat siyasetine yahut Hazine Bakanı’na karşı bir şey söylemişim üzere bir algı yaratıldı; meğer direkt adreslediğim yer teknik bir bahisti.”

“Yaklaşımların dozunu yeterli ayarlamak lazım”

Enflasyonu düşürmek için kullanılan araçların oranlı ve birbiriyle uyumlu olması gerektiğini belirten Ortan “Krediye erişimde zahmet olmasının ekonomik aktivitede problemlere yol açıyor. KOBİ’lerin krediye erişimi meselesiz devam ediyor fakat büyüklerin krediye erişiminde meseleler olduğu için imkanı olanlar özel kesim tahvili çıkartarak bu sorunu çözmeye çalışıyor. ‘Büyükler evvel elindeki Dövizi satsın, sonra krediye başvursun ki enflasyonla çaba sonuç versin’ deniyor. Bunu istikrarlı olarak yapmak gerekiyor.

Arzu edilen sonuçla, sonuca gitmek için kullanılan araçların orantılı ve birbiriyle uyumlu olması gerekiyor. Burada dilek edilen sonuçla sonuca götürecek olan enstrümanların seçimi konusunda kantarın topuzunun kaçtığını düşünüyorum. Menkul değer yoluyla bu bahisleri düzenlemeye çalışmanın riskli alana geldiğine işaret etmeye çalışıyorum. Bu tıp mevzularda bu yaklaşımların dozunu uygun ayarlamak lazım” dedi.

“Bir an önce özgür piyasa şartlarına geri dönmeliyiz”

Türkiye’nin bir an evvel özgür piyasa kurallarına dönmesi gerektiğini kaydeden Ortan ‘menkul değer almanız gerekir’ kuralı geldiğinde, bu sırada Hazine yalnızca 20 yıllık tahville borçlanırsa, siz de 20 yıllık tahvil almak zorunda kalabilirsiniz lakin ben bunu riskli buluyorum. Bunun zorla ve kuralla yaptırılmaması gerekir.

Bir an önce özgür piyasa kurallarına dönmemiz gerektiğini düşünüyorum. Türkiye iktisadını bugüne getiren şey hür piyasa iktisadını tercih etmemiz ve bu yolda ilerlememizdir. Bu şekil kural getirerek 20 yıllık borçlanmaya teşvik etmenin özgür piyasa şartlarını fazla zorlamak olduğunu düşünüyorum, gerçek bulmuyorum” sözünü kullandı.