Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi’nin Ankara ziyareti sonrası BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Müslüman Kardeşler’in Türkiye’deki basın sözcüsü Talat Fehmi, Türkiye ve Mısır ortasındaki yakınlaşmayı “memnuniyetle karşıladıklarını” söyledi.
“Mısır devleti ile bağları, darbeci bir bireyle olan bağlantılardan ayırt etmek gerekir” diyen Fehmi, “iki ülke ortasındaki işbirliğinin, her iki halkın da çıkarına hizmet ettiğini” savundu.
Fehmi, yakınlaşmaya paralel olarak Türkiye’de kendilerine yönelik bir baskı durumunun oluşmadığını da savundu.
‘Gazze’deki olaylar yakınlaşmaya yol açtı’
Türkiye 2013’te, Müslüman Kardeşler çizgisindeki eski Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi iktidarının askeri müdahale sonucu devrilmesine en sert reaksiyon veren ülkelerden biri oldu.
Ankara yıllar boyunca bu tavrını sürdürürken Cumhurbaşkanı Erdoğan, mevkidaşı Sisi’den “katil” ve “darbeci” diye bahsetti.
Erdoğan, Mısır’daki ordu aksisi protestoların simgesi Rabia işaretini de sahiplendi.
Bu süreçte Türkiye, Mısır’dan çıkan birtakım Müslüman Kardeşler üyelerinin gidip faaliyet yürüttüğü en değerli ülkelerden biri oldu.
2020 yılında ise Türkiye ile Mısır ortasında olağanlaşma gayretleri başladı.
Erdoğan ve Sisi birinci sefer Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nın açılış merasiminde 20 Kasım 2022’de bir ortaya geldi ve taraflar 2023’te karşılıklı büyükelçi atadı.
Bu sürecin devamı olarak Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daveti üzerine 23 Ağustos’ta birinci kere Türkiye’yi ziyaret etti.
Erdoğan ve Sisi, görüşmeleri sonrası yaptıkları ortak açıklamada, Türkiye-Mısır ilgilerinde yeni bir periyodun başladığının altını çizdi.
İstanbul’da BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Müslüman Kardeşler’in Türkiye’deki basın sözcüsü Fehmi, iki ülke ortasındaki yakınlaşmanın nedenleriyle ilgili şu yorumu yaptı:
“Şüphesiz ki, Gazze’deki olayların ve yaşanan hücumların iki ülke ortasında daha fazla yakınlaşmaya yol açtığı bir gerçek. Bu olay, yalnızca Mısır ve Türkiye’yi değil, tüm bölgeyi ve dünyayı etkileyen bir durumdur. Ayrıyeten, iki ülke ortasındaki ortak çıkarlar ve bölgesel roller, örneğin Akdeniz gazı ve Libya krizi üzere sıkıntılar de bu yakınlaşmayı destekliyor.”
‘Memnuniyetle karşılıyoruz’
Fehmi, yakınlaşmayı “memnuniyetle karşıladıklarını” belirtti:
“Şu anda yaşanan yakınlaşma, Mısır ve Türkiye halkları ortasındadır. Bu yakınlaşmayı memnuniyetle karşılıyoruz ve iki büyük ülke ve halk için yararlı olduğunu düşünüyoruz.”
Mısır’ın başındaki Sisi’nin Müslüman Kardeşler’e yönelik tavrını ve hareketin Sisi’ye yaklaşımı düşünüldüğünde bu gelişmeye nasıl olumlu yaklaştıklarını sorduğumuzda Fehmi, şunları söyledi:
“Mısır devleti ile alakaları, darbeci bir bireyle olan münasebetlerden ayırt etmek gerekir. Mısır ve Türkiye halkları ortasındaki bağ tarihseldir. Biz, bu münasebetin gelişmesini ve ilerlemesini en çok isteyenler ortasındayız ve Mısır ile Türkiye’nin bölgedeki merkezi ülkeler olduğuna inanıyoruz. Ortalarındaki işbirliği, her iki halkın da çıkarına hizmet etmektedir.
“Biz, Mısır ve Türkiye halklarının düzgünlüğüne yönelik her şeyin ardındayız ve bunun, İslam ümmetinin birliğini sağlama amaçlarımıza katkıda bulunduğunu düşünüyoruz.
“Biz, halklarımızın birliğine ve ortak çıkarlarına odaklanıyoruz. Mısır’daki darbe idaresi süreksiz bir devirdir ve uzun müddet devam etmeyecektir. Türkiye ve Mısır halkları bu yakınlaşmadan yarar sağlayacaktır. Bu nedenle biz de bu sürecin olumlu tesirlerini önemsiyoruz.”
Mısır idaresi ile temas var mı?
Fehmi, sorduğumuz soru üzerine Sisi’ye yaklaşımlarında bir değişim olmadığını belirtti.
“Mesele Müslüman Kardeşler ile darbe idaresi ortasında değil, Mısır halkı ile darbe idaresi arasındadır” diyen Fehmi, “Sisi idaresinin idam dahil birçok hak ihlaline neden olduğunu” söyledikten sonra şunu ekledi:
“Müslüman Kardeşler olarak bu hataları işleyen bir idareyle uzlaşmayı düşünmek mantıklı değildir.”
Arap basınında son yıllarda Sisi idaresi ile Müslüman Kardeşler ortasında bir uzlaşmanın olup olamayacağı istikametinde de tahliller çıkıyor.
Mısır idaresinden kendilerine ya da kendilerinden Mısır idaresine bu türlü bir talep gidip gitmediğini sorduğumuz Fehmi, bu türlü bir şeyin yaşanmadığını savundu.
‘Türkiye’deki faaliyetlerimiz etkilenmedi’
Türkiye-Mısır olağanlaşması sürecinin başından bu yana Arap basınında, Sisi’nin bu süreçte Türkiye’den Müslüman Kardeşler’in Türkiye’deki faaliyetlerinin baskılanması ve birtakım bireylerin iadesini istediği tarafında argümanlar da ortaya atıldı.
Bu argümanlarla ilgili sorumuz üzerine Fehmi, Türkiye’nin “mazlumlara kucak açan bir ülke olduğu” karşılığını verdi:
“Türkiye’nin yalnızca Mısır’dan değil, birçok Arap ve İslam ülkesinden hatta öteki ülkelerden gelen mazlumları da kabul ettiğini vurgulamak isterim.
“Türkiye’de, Müslüman Kardeşler ve öbür zulme uğramış Mısırlılar tek örnek değildir. Türkiye’de 35 yıldan uzun müddettir; Doğu Türkistan, Irak, Suriye, Filistin, Arakan ve Orta Asya Cumhuriyetleri üzere yerlerden mazlumların davalarını taşıyan resmi dernekler ve merkezler bulunmaktadır. Türkiye, tüm dünyanın buluşma noktasıdır ve bu, Türkiye’nin en kıymetli özelliklerinden biridir ve tüm mazlum halkların dikkatini çeken bir faktördür.”
Baskı savlarıyla ilgili soruyu tekrar sormamız üzerine Fehmi, “Hayır. Türkiye devleti bizden rastgele bir şey talep etmedi. Biz Türk maddelerine uygun olarak hareket ediyoruz ve tüm faaliyetlerimiz resmi ve yasal standartlara uygundur” yanıtını verdi.
Fehmi, bundan sonraki süreçle ilgili korkulu olup olmadıklarına dair soruyu cevaplarken ise “kaygılı olmadıkları” söyledi.
Son olarak Müslüman Kardeşler hareketi içinde yaşanan bölünme ve Londra ve İstanbul kümeleri ortasında yapılan karşılıklı tenkitler konusunda ise Fehmi, “harekette ortada merkezi Mısır olmak üzere tek bir idare bulunduğunu, hareketin genel mürşidinin Dr. Muhammed Badie olduğunu ve bir Şura Kurulu’nun var olduğunu” savundu ve “kendilerinin de Mısır’daki idareye bağlı olduklarını” belirtti.