Çin Devlet Lideri Şi Cinping, Pekin’i ziyaret eden Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile bir ortaya geldi.
Çin ajansı Xinhua’nın haberine nazaran, görüşmede Şi, Scholz’un vazifeye geldikten sonraki birinci Çin ziyaretinin, iki ülke ortasında anlayış ve itimadı geliştireceğini, farklı alanlarda iş birliğini derinleştireceğini ve karşılıklı bağların ilerletilmesi için değerli bir fırsat sunduğunu vurguladı.
Bu yıl Çin-Almanya diplomatik bağlarının 50. yıl dönümü olduğunu anımsatan Şi, ortadan geçen 50 yılın, iki taraf ortasında karşılıklı saygıyı, farklılıkları koruyarak ortak taban arayışını, birbirinden öğrenme ve etkileşimi, ortak yarara dayalı iş birliğini sürdürdüğü surece, bağlantıların yanlışsız doğrulta gelişme göstereceğini kanıtladığını belirtti.
Dünyanın karmaşık ve değişken şartlardan geçtiğine dikkati çeken Şi, Çin ve Almanya’nın, tesir sahibi iki büyük ülke olarak değişim ve istikrarsızlığın hakim olduğu bu periyotta, global barışa ve kalkınmaya katkı sağlaması gerektiği görüşünü lisana getirdi.
Scholz’a kimi kıymetli Alman iş insanlarının eşlik ediyor olması bir günlük ziyarette ekonomik bağların bilhassa ön plana çıkacağı yorumlarını beraberinde getirdi.
Alman Şansöyle ve beraberindeki heyeti karşılamak için düzenlenen merasimde konuşan Çin Devlet Lideri Şi Cinping, ülkesinin Almanya ile tarihi diplomatik ve ticari alakalara sahip olduğunu lisana getirdi.
Şi, “Karşılıklı hürmet, farklılıklara karşın ortak hissede arayışı, bilgi alışverişi ve karşılıklı öğrenme ile kazan-kazan işbirliği prensipleri korunduğu sürece, ikili bağların genel istikameti bozulmayacak ve ilerlemenin suratı istikrarlı olacak” tabirini kullandı.
Şu anda, memleketler arası gelişmelerdeki önemli meselelere dikkat çeken Şi, “Çin ve Almanya, dünya barışına ve kalkınmasına daha fazla katkı sağlamak için değişim ve kaos vakitlerinde birlikte çalışmalı” dedi.
Pandemiden bu yana giden birinci G7 ülkesi lideri
Almanya Başbakanı, Kovid-19 salgınının başlangıcından bu yana Çin’i ziyaret eden birinci G7 ülkesi önderi oldu. Scholz, birebir vakitte Çin Komünist Partisinin evvelki hafta yapılan 20. Ulusal Kongresi’nin akabinde ülkeyi ziyaret eden birinci önderler ortasında yer aldı.
Scholz’un ziyareti, Şi’nin iktidarını üçüncü periyoda taşımasının yolunu açan ve tek adam pozisyonunu kalıcı hale getiren kongrenin çabucak akabinde gerçekleşmesiyle, Çin’in Batı ile münasebetlerinde tansiyonların arttığı periyotta gözlerin çevrildiği bir temas haline geldi.
İşbirliği fırsatı olarak yorumlandı
Çin medyasında ziyaret öncesinde yayımlanan haber ve görüş yazılarında, Scholz’un gelişi, ABD ile artan stratejik rekabette Avrupa ülkeleriyle iş birliğini geliştirme fırsatı olarak yorumlandı.
Ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisinin yayın organı “Global Times”ta 25 Ekim’de yayımlanan baş yazıda, Scholz’un ziyaretinin, Almanya’nın Çin ile daha yakın diplomatik ve ekonomik bağlar kurma istediğinin göstergesi olduğu vurgulandı.
“Çin-Almanya iş birliği çalkantılı dünyada istikrarlı bir bağ olabilir” başlıklı yazıda, iş birliği yaklaşımının öbür Avrupa ülkelerinin de dileği olduğu belirtilerek, “Her ne kadar Çin ile ekonomik bağları koparma konusu çokça tartışılsa da Avrupa ülkelerinin, ağır stratejik rekabeti teşvik eden Washington’ı sorgulamadan desteklemek yerine kendi ekonomik çıkarlarını, halklarının refahını ve genel stratejilerini hesaba kattığı anlaşılıyor” tabirlerine yer verildi.
24 defa ziyaret edildi
Sovyetler Birliği’nin dağılması ve iki Almanya’nın birleşmesinden bu yana Alman başkanlar, Çin’i ekonomik işbirliği için büyük potansiyel olarak görüyor.
Çin, 1980’lerden itibaren dışa açılma ve ıslahat sürecini başlatarak dünya iktisadıyla entegrasyonunu artırdığı bu devirde Alman yatırımlarını teşvik etti.
Diplomatik bağların 1972’de normalleşmesinden itibaren ortadan geçen 50 yılda Almanya başbakanları, Scholz’un bugün başlayan ziyareti dahil 24 defa Pekin’i ziyaret etti.
Daha çok ekonomik münasebetlere odaklanan, birçok vakit kalabalık sanayi ve ticaret heyetlerinin katıldığı ziyaretler sonucunda, iki ülke ortasında ticaret hacmi 2021’de 238 milyar doları aştı.
Almanya, Çin’in açık ortayla Avrupa’daki en kıymetli ticari ortağı pozisyonunda bulunuyor. Araştırma şirketi Rhodium Group’un datalarına nazaran, 2018’den bu yana Çin’deki Avrupa Birliği (AB) yatırımlarının yüzde 43’ü Alman şirketleri tarafından yapıldı.
Çin Ulusal İstatistik Ofisinin datalarına nazaran, Almanya’nın Çin’de ihracatı, 2022’nin birinci 9 ayında tüm AB ülkelerinin yüzde 39’unu oluşturdu.
Öte yandan, yakın vakitte Çin de Almanya’nın en büyük ticaret ortağı haline geldi. Çin, Almanya’nın en çok ticaret yaptığı ülkeler ortasında 2017’de ABD’yi geride bırakarak birinci sıraya yerleşti.
“Bağımlılık” tartışması
Ancak bu ekonomik bağlar, son periyotta Pekin idaresinin özel olarak ABD, genel olarak Batı ile ilgilerinde cepheleşmenin artmasıyla sorgulanır hale gelmiş durumda.
Özellikle Ukrayna savaşının akabinde Çin’in Rusya’ya yakın tavır izlemesi Batı’da örtülü bir takviye olarak yorumlanırken, Pekin’in, bölgesinde başta Tayvan olmak üzere egemenlik ihtilaflarında askeri gücünü daha fazla öne çıkarması tasalara yol açıyor.
Çin ile Batı ortasındaki saflaşmanın, Rusya örneğinde olduğu üzere ekonomik bağımlılık alakalarının Almanya’yı risklerle karşı karşıya bırakabileceği ihtimali, halihazırda koalisyon hükümeti içinde tartışmalara neden oluyor.
Sosyal Demokrat Başbakan Scholz, 12 Ekim’de ülkesinde katıldığı iş forumunda, “Çin ile rekabette ekonomik bağları koparmanın yanlış bir yaklaşım olacağı” değerlendirmesinde bulundu.
Küreselleşmenin çok sayıda insanı refaha kavuşturan bir muvaffakiyet öyküsü olduğunu ve savunulması gerektiğini vurgulayan Scholz, “Ekonomik bağları koparmak gerçek cevap değil. Kimi ülkelerle ekonomik bağları koparmak zorunda değiliz. Açıkçası Çin ile iş yapmayı sürdürmemiz gerektiğini düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
Scholz’un koalisyon ortağı Yeşiller Partisinden Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise 18 Ekim’de Berlin’de katıldığı dış siyaset forumunda, hükümetin, Rusya ile ekonomik bağımlılık bağının Ukrayna savaşının akabinde yol açtığı sıkıntılardan ders çıkarması, birebir kusurları Çin ile ilgisinde tekrarlamaması gerektiğini belirtti.
Baerbock, Almanya’nın “otoriter rejimlerle sistemler rekabetine” hazırlıklı olması gerektiğine dikkati çekerek, “Almanya, Rus gücüne bağımlılığı konusunda Doğu Avrupalı ortaklarının ihtarlarını göz arkası etti. Bu türlü bir yanılgıyı tekrarlamayacağımızdan emin olmalıyız. Bu da demek oluyor ki Çin’e yönelik siyasetimizde bunu daha emin olarak hesaba katmak zorundayız” değerlendirmesinde bulundu.
“Sistemik rekabet” ve “ulusal özerkliğin korunması”
Scholz, Frankfurter Allgemeine Zeitung’a yazdığı makalede, Çin Komünist Partisinin son kongresinden çıkan sonuçların akabinde ülkesinin Çin ile alakaları değiştirmesi gerektiğini belirtti.
Pekin’in yeni devirde Marksist-Leninist unsurlara, komünist sistemin istikrarına daha fazla vurgu yapmasının beklendiğini, bu devirde “sistemik rekabetin” ve Almanya’nın ulusal özerkliğini muhafazanın değerli hale geleceğini kaydeden Scholz, “Çin 10 yıl evvelki Çin değil. Çin değişirse bizim de Çin ile ilgilerimizin değişmesi gerektiği açıktır” görüşünü bildirdi.
Alman Şansölye, Çin idaresiyle yapacağı görüşmelerde “zor konuları” göz arkası etmek istemediğini vurgulayarak, “Bu, sivil ve siyasi özgürlüklere ve örneğin Sincan eyaletindeki etnik azınlıkların haklarına saygıyı da içeriyor” tabirlerini kullandı.
Tayvan etrafındaki gergin durumla ilgili telaşlarını de lisana getiren Scholz, “ABD ve öteki pek çok ülke üzere biz de ‘Tek Çin’ siyaseti izliyoruz. Fakat bu, statükonun lakin barışçıl bir biçimde ve karşılıklı istekle değiştirilebileceği manasına geliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Selefi Angela Merkel’in ekonomik alakaları ön planda tutan yaklaşımına zıt olarak Scholz, Çin’e siyasi tenkitler yöneltmekten kaçınmayan bir tavır izlemişti.
Scholz, eylülde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında yaptığı konuşmada, Çin’e, BM’nin Uygur Özerk Bölgesi’ndeki azınlık haklarına yönelik tekliflerini uygulama davetinde bulunmuştu.
Almanya Başbakanı, bu yılın başında Japonya’ya yaptığı seyahatte Çin’i “sistemik rakip” olarak tanımlamıştı.