Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2022 devri sonuçları açıklandı. Eşik paha olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, eylül ayında 46,9 olan manşet PMI, ekimde 46,4’e geriledi.

Manşet PMI, üst üste sekizinci ay eşik paha 50’nin altında kalarak dalın performansında sert yavaşlamaya işaret etti. Bu yavaşlama Mayıs 2020’den bu yana en besbelli seviyede gerçekleşti.

Yeni siparişlerde talep eksikliğine bağlı olarak devam eden ve 13’üncü aya ulaşan ivme kaybı, faaliyet şartlarındaki bozulmada tesirli oldu. Misal halde yeni ihracat siparişleri de gözle görülür bir halde yavaşladı. Talepteki zayıflık, üretim tarafını da etkiledi.

Bununla birlikte, üretimdeki yavaşlama mayıs ayından bu yana en ölçülü seviyede ölçüldü. Ekim ayında imalatçılar yeni siparişlerdeki yavaşlamayı satın alma faaliyetlerine ve çalışan sayılarına da yansıttı. İstihdamda Mayıs 2020’den bu yana en besbelli azalma gerçekleşti. Girdi alımlarındaki azalma, tedarik zincirleri üzerindeki baskının hafiflemesini sağlayarak teslimat müddetlerinin azalmasında rol oynadı. Tedarikçi performansı son 34 ayda birinci sefer düzgünleşme sergiledi ve bu güzelleşme Eylül 2014’ten bu yana en bariz seviyede kaydedildi.

Girdi maliyetleri ve son eser fiyatları ekim ayında keskin bir formda artmaya devam etti. Lakin her ikisinde de enflasyon evvelki aya nazaran düşüş gösterdi. Girdi maliyetlerindeki yükseliş büyük ölçüde para ünitesindeki zayıflıktan kaynaklanırken güç ve ham unsur fiyatlarında da artış bildirildi. Firmaların girdi maliyetlerindeki artışı müşterilere yansıtmasıyla birlikte en son eser fiyatları da yükseldi.

“Uluslararası talepteki zayıflık ön plana çıktı”

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Ekim ayında talep şartlarındaki durağanlık Türk imalat dalının performansını sınırlamaya devam ederken bilhassa milletlerarası talepteki zayıflığın giderek ön plana çıktığı gözlendi. Yeni siparişleri karşılamaya yönelik iş yükünün azalmasıyla birlikte firmalar hem istihdamı hem de satın alma faaliyetlerini sınırlamaya yöneldi. Satın alma faaliyetlerinin yavaşlaması tedarikçileri kısmen rahatlattı ve teslimat müddetlerinde sekiz yılı aşkın periyodun en bariz düşüşü gerçekleşti. Bu durum, bölümde büyümenin önündeki mahzurlardan birinin tesirini hafifletti.”